Bằng cách ép hạt hướng dương (sunflower) người ta đã thu được một loại dầu tuyệt vời với tên gọi dầu hạt hướng dương. Loại dầu này đặc biệt giàu vitamin E, chất béo không bão hòa, protein rất có lợi cho sức khỏe và làm đẹp. Cùng Lyve khám phá công dụng làm đẹp của loại dầu này ngay tại đây! 

Dầu hướng dương là gì? Vì sao được ưa chuộng? 

Hoa hướng dương hay hoa Mặt Trời là loài hoa thuộc họ Cúc (Asteraceae) với tên khoa học là Helianthus annuus có nguồn gốc từ Bắc Mỹ và ngày nay hoa hướng dương đã có mặt khắp mọi nơi trên thế giới. Hạt hướng dương mang vị ngọt nhẹ và tính bình. Hạt hướng dương từ lâu đã được dùng để giúp an thần, chữa chán ăn, suy nhược. Đây chính là loại hạt khô giàu chất dinh dưỡng.

Được biết dầu hạt hướng dương là một loại dầu thực vật không bay hơi, không hương liệu và được sử dụng như một chất làm mềm trong mỹ phẩm chăm sóc da. Với hàm lượng acid linoleic cao, dầu hạt hướng dương có tác dụng làm dịu và tăng cường sức khỏe làn da. Loại dầu này còn chứa các acid béo có lợi khác như stearic, oleic, panmitic và một lượng nhỏ linolenic axit omega-3. 

Những ai có làn da khô hoặc đang bị tổn thương nên bổ sung dầu hạt hướng dương vào chu trình dưỡng da. Hàm lượng axit linoleic của dầu hướng dương hoạt động tích cực giúp da tự tổng hợp lipid (chất béo), cải thiện hàng rào bảo vệ da, giữ cho da mềm mịn và khỏe đẹp.

Không chỉ vậy, nhiều nghiên cứu còn chỉ ra dầu hướng dương còn có tác dụng giảm thiểu dấu hiệu căng thẳng hay kích ứng trên da. Trên thực tế người ta sử dụng tinh dầu này để thoa lên vùng da bị viêm của trẻ sơ sinh để kiểm soát các triệu chứng rối loạn da này.

Các loại dầu hạt hướng dương 

Dựa theo tỷ lệ thành phần các axit béo mà người ta chia dầu hạt hướng dương ra làm 4 loại, bao gồm: oleic (axit oleic 82%), axit stearic /oleic ( axit oleic 72% ), linoleic (68% axit linoleic), mid-oleic ( 65% axit oleic). Ngoài ra còn có một số loại dầu hướng dương có hàm lượng acid linoleic hoặc oleic cao hơn hẳn so với các loại khác.

Thành phần dinh dưỡng có trong 4 loại dầu hướng dương

Hầu hết các loại dầu hướng dương đều chứa thành phần 100% chất béo và vitamin E. Vitamin E được biết đến như là một dưỡng chất hòa tan trong chất béo giúp bảo vệ các tế bào khỏi các tổn thương khi tuổi tác tăng lên. Đặc biệt, dầu hạt hướng dương không chứa protein, carbs, cholesterol hoặc natri.

Dưới đây là bảng so sánh về sự khác biệt thành phần acid béo của ba loại dầu hướng dương được dùng chế biến tại nhà (hàm lượng 15ml):

Lợi ích của dầu hướng dương

Các chuyên gia nhận định rằng tất cả các lợi ích của dầu hạt hướng dương đều có liên quan mật thiết đến các loại acid oleic. Dưới đây là những lợi ích tuyệt vời của loại dầu này mà bạn không nên bỏ qua. 

Tăng cường sức khỏe tim mạch

Chất béo không bão hòa đơn được tìm thấy trong dầu hạt hướng dương có hàm lượng  axit oleic cao, rất tốt cho sức khỏe tim mạch, bởi nó đã được chứng minh về khả năng làm tăng cholesterol HDL và giảm bệnh tim mạch vành.

Chất chống oxy hóa mạnh

Dầu hạt hướng dương rất giàu vitamin E – chất này hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh hay một nhân tố quan trọng trong chức năng miễn dịch toàn diện. Chỉ cần một thìa dầu hạt hướng dương là bạn đã có thể cung cấp cho cơ thể lên đến 37% lượng vitamin E cần thiết. 

Chống viêm hiệu quả 

Axit béo omega-6 giúp cơ thể tăng cường sản xuất các chất chống viêm. Chính vì vậy mà các bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân sử dụng dầu hạt hướng dương trong ngăn ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp. Ngoài ra dầu hướng dương còn có một tác dụng khác là làm giảm sự tổn thương dạ dày. Khi kết hợp cùng với indomethacin dầu hướng dương sẽ làm giảm tác dụng phụ của thuốc.

Phục hồi cơ thể

Ngoài chất béo và vitamin E, trong dầu hướng dương còn chứa một hàm lượng nhất định protein. Đây là một chất giúp phục hồi mô và sản xuất các hormone cũng như enzyme của cơ thể. Vì vậy mà khi cơ thể bị mất khối cơ do chấn thương, người ta sẽ đề xuất ngay lập tức bổ sung protein nhằm giúp phục hồi cơ thể, bù đắp lượng cơ đã mất. Ngoài ra protein cũng rất quan trọng trong quá trình tập luyện lại để phát triển cơ bắp sau chấn thương.

Tăng cường sức khỏe cho da

Truyền thông đã tốn rất nhiều giấy mực để “tuyên dương” vitamin E. Điều đó hoàn toàn là sự thật, vitamin E có khả năng điều trị mụn trứng cá. Bên cạnh đó axit linoleic trong dầu hướng dương còn giúp phục hồi tổn thương trên da xảy ra do các tác nhân xấu. Đồng thời dầu hướng dương còn được sử dụng rộng rãi trong điều trị viêm da dị ứng, da khô…

Làm mềm da đầu và mượt tóc 

Không chỉ chăm sóc làn da, dầu hạt hướng dương còn là một “trợ thủ đắc lực” đối với mái tóc. Nhờ vào hàm lượng dưỡng chất và chất chống oxy hóa, dầu hướng dương vô cùng có lợi cho mái tóc của bạn. Chẳng hạn như: 

• Làm mềm mượt tóc:  Dầu  hướng dương kiểm soát tình trạng tóc xoăn cứng, khắc phục tóc khô, hư hại và làm cho mái tóc của bạn dễ vào nếp hơn. Không chỉ vậy thoa dầu này lên tóc còn giúp tóc bóng hơn.
• Tốt cho da đầu: Dầu hướng dương có thể dùng để xoa trực tiếp lên da đầu trước khi tắm một lần một tuần nhằm dưỡng ẩm, làm mềm da đầu. 

Không chỉ vậy, dầu hạt hướng dương còn là nguồn quan trọng của axit linolenic gamma alpha có tác dụng trong điều trị rụng tóc, hói đầu và rụng tóc từng vùng.

Cách sử dụng dầu hướng dương

Dưỡng da

• Nhỏ vài giọt dầu hướng dương ra tay rồi xoa đều, sau đó massage nhẹ nhàng lên mặt hoặc cơ thể.
• Nhỏ vài giọt dầu hướng dương vào kem dưỡng da hằng ngày, sau đó sử dụng như bình thường.

Dưỡng tóc

• Nhỏ 3 – 5 giọt dầu hướng dương vào dầu gội, gội đầu như bình thường.
• Sau khi gội đầu sạch, cho 2 – 4 giọt dầu nguyên chất ra tay, massage nhẹ nhàng để dầu thấm đều vào chân tóc.
• Có thể kết hợp pha 10 giọt dầu hướng dương với 1 giọt tinh dầu bưởi rồi massage lên chân tóc.

Chế biến thực phẩm

Ở Việt Nam, mọi người sử dụng dầu trong việc chiên xào, nấu nướng trên nhiệt độ cao. Tuy nhiên điều này không đúng với hầu hạt hướng dương. Việc dùng dầu sai công dụng thậm chí còn gây hại cho sức khỏe. 

Theo các chuyên gia, nhiệt độ sôi của dầu hướng dương ở khoảng 225 độ C. Nếu nhiệt độ vượt ngưỡng này sẽ giải phóng cách các chất aldehyde. Chất này đã được cảnh báo có khả năng làm tăng nguy cơ mắc ung thư tim mạch và giảm trí nhớ. 

Vì vậy cách sử dụng dầu hạt hướng dương tốt nhất là trộn salad, nấu canh, ướp thịt cá hoặc chiên xào nhanh (không đến 225 độ C) để tránh gây hại cho sức khỏe.

Những tác động tiêu cực của dầu hướng dương

Đã có rất nhiều bằng chứng làm sáng tỏ công dụng của dầu hạt hướng dương. Tuy nhiên người ta vẫn lo ngại một số vấn đề bất lợi cho sức khỏe nếu sử dụng loại dầu này sai cách. Chẳng hạn như: 

Hàm lượng omega-6 cao

Như chia sẻ, các loại dầu hướng dương chứa hàm lượng cao các omega-6 (acid linoleic), mặc dù là một acid béo thiết yếu cho cơ thể nhưng các chuyên gia khuyến cáo tiêu thụ quá nhiều omega-6 sẽ làm tăng nguy cơ bị viêm trong cơ thể và đồng thời dẫn đến các vấn đề sức khỏe liên quan khác. Điều này được lý giải là do acid linoleic chuyển đổi thành acid arachidonic – đây là chất có thể tạo ra các hợp chất gây viêm trong cơ thể. 

Cho nên việc nạp quá nhiều acid linoleic và omega-3 từ dầu thực vật trong chế độ ăn uống có thể trực tiếp làm ảnh hưởng, gây mất cân bằng dinh dưỡng dẫn đến béo phì, tăng cân. Điều này thường thấy trong chế độ ăn uống của người Mỹ. 

Quá trình oxy hóa và aldehyde

Mặt tiêu cực khác của dầu hướng dương là nó giải phóng ra các hợp chất gây độc khi được đun ở nhiệt độ 82 độ C trong nhiều lần, chẳng hạn như trong các quy trình chiên sâu thực phẩm. 

Một nghiên cứu gần đây đã ghi nhận dầu hướng dương giải phóng lượng aldehyde cao nhất vào khi nó đạt điểm nhiệt cao nhất so với các loại dầu khác có nguồn gốc từ thực vật. Aldehyde là khái niệm chung về các hợp chất độc hại có thể làm hỏng DNA và tế bào của cơ thể. Do đó, nó góp phần vào nguy cơ gây ra các tình trạng như bệnh tim và Alzheimer.

Như vậy, dầu hạt hướng dương tiếp xúc với nhiệt càng lâu thì khả năng giải phóng nhiều aldehyde càng cao. Vì  vậy để sử dụng dầu hướng dương trong nấu ăn an toàn thì nên dùng nhiệt độ thấp. 

Sự khác biệt giữa dầu hướng dương và dầu thường

Các nghiên cứu cho thấy, một lượng nhỏ dầu hạt hướng dương với hàm lượng acid oleic cao sẽ mang đến lợi ích tiệm cận cho hệ tim mạch. Trong khi dầu hướng dương có hàm lượng acid oleic trung bình có thể không có nhiều lợi ích như dầu hướng dương có hàm lượng acid oleic cao. Đồng thời nó còn làm tăng nguy cơ tạo hợp chất nguy hiểm khi chiên sâu ở nhiệt độ cao.

Mặt khác, dầu oliu và bơ cũng chứa thành phần giàu acid oleic không no một nối đôi nhưng chúng ít độc hơn khi đun nóng. Ngoài ra, một số loại dầu có ít acid béo không no nhiều nối đôi như dầu hướng dương, dầu cải và dầu cọ sẽ ổn định hơn trong khi nấu so với dầu hướng dương nhờ có hàm lượng acid linoleic cao.

Hy vọng thông qua bài viết, Lyve đã giúp bạn hiểu thêm về công dụng của dầu hạt hướng dương. Có rất nhiều loại dầu hướng dương với ưu điểm và nhược điểm khác nhau. Bạn cần lưu ý để lựa chọn và sử dụng đúng loại dầu an toàn và tốt cho sức khỏe. 

Tham khảo:

• Dầu hướng dương có tốt cho sức khỏe? https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/dinh-duong/dau-huong-duong-co-tot-cho-suc-khoe/
• The Benefits of Using Sunflower Oil for Hair and Scalp https://us.davines.com/blogs/news/sunflower-oil-benefits-for-hair
• Health Benefits of Sunflower Oil https://www.eatingwell.com/article/7822830/health-benefits-of-sunflower-oil/.