Vitamin E là một loại vitamin quan trọng với cơ thể và hệ miễn dịch. Nó có đặc tính tan trong dầu và được phân bổ rộng rãi trong thức ăn. Do đó nếu ăn uống đầy đủ thì thiếu vitamin E là điều rất hiếm. Trường hợp thiếu hụt, bác sĩ thường sẽ chỉ định sử dụng Vitamin E để bổ sung. Vậy Vitamin E là thuốc gì? công dụng và cơ chế hoạt động như thế nào? Cùng Lyve tìm hiểu ngay dưới đây.
Vitamin E là gì?
Alpha-tocopheryl acetate viết tắt (ATA) là một dạng vitamin E thường gặp trong các sản phẩm chăm sóc da và thực phẩm chức năng. Chất này còn có nhiều tên gọi khác nhau nhu tocopherol acetate hay vitamin E acetate.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh vitamin E có đặc tính hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh. Chúng bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của các gốc tự do có hại. Gốc tự do có thể đến từ nhiều nguồn như trong quá trình chuyển hóa thức ăn thành năng lượng, cũng có thể đến từ tia cực tím, khói thuốc, ô nhiễm môi trường.
Trong tự nhiên, vitamin E thường tồn tại ở 2 dạng chính là tocopherol hoặc tocotrienol. Ở mỗi dạng này đều gồm có 4 dạng là alpha, beta, gamma và delta. Các chuyên gia chỉ ra rằng trong 8 dạng vitamin E thì Alpha-tocopheryl (AT) là dạng vitamin E hoạt động mạnh mẽ nhất trong cơ thể, chủ có mặt hầu hết trong các tế bào mô của con người.
Vitamin E hoạt động ổn định hơn AT, có nghĩa là khả năng chịu áp lực từ môi trường (nhiệt độ, không khí, ánh sáng) tốt hơn. Vì thế ATA thường được sử dụng để sản xuất vitamin E dạng viên uống bổ sung vì chúng có hạn sử dụng lâu hơn.
Công dụng của Vitamin E
Vô số cuộc nghiên cứu đã diễn ra và hàng loại công dụng tuyệt vời của Vitamin E đã được công bố, bao gồm:
- Điều trị tình trạng thiếu vitamin E
- Giữ ẩm, ngăn ngừa nếp nhăn, duy trì làn da khỏe mạnh
- Giúp vết thương nhanh lành
- Giảm viêm, kháng khuẩn
- Ngăn chặn và làm chậm sự tiến triển của thoái hóa điểm vàng (do tuổi tác)
- Phòng ngừa ung thư và làm giảm các triệu chứng, tác dụng phụ của quá trình xạ trị
- Hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch
- Cải thiện các triệu chứng suy giảm nhận thức của bệnh Alzheimer
- Tăng cường lưu thông máu đến da đầu, giúp nang tóc khỏe mạnh hơn
- Điều trị bệnh chàm Eczema.
Cơ chế hoạt động của Vitamin E
Vitamin E là một thuật ngữ chung dùng để chỉ một số các hợp chất thiên nhiên và tổng hợp. Nhóm chất quan trọng nhất của vitamin này là tocopherol, trong đó alpha tocopherol có hoạt tính gần như mạnh nhất, và được sử dụng trong điều trị. Nhóm hợp chất khác có hoạt tính của vitamin E là các tocotrienol.
Alpha tocopherol có trong tự nhiên có 2 dạng đồng phân, bao gồm: d (d-alpha tocopherol) hoạt tính mạnh hơn đồng phân dl (dl-alpha tocopherol) của alpha tocopherol dạng tổng hợp.
Vitamin E được coi là một chất chống oxy hóa mạnh quan trọng với cơ thể. Vitamin E ngăn chặn quá trình oxy hóa các acid béo cao phân tử chưa bão hoà (chúng là thành phần của màng tế bào, lipoprotein huyết tương và phospholipid) cũng như các chất nhạy cảm với oxy khác bao gồm vitamin A và C.
Các gốc tự do sinh ra quá nhiều dẫn đến rối loạn chức năng và gây bệnh cho tế bào. Vitamin E phản ứng với các gốc tự do đó, làm mất các gốc peroxyl. Trong quá trình phản ứng này, vitamin E không tạo thêm gốc tự do gây hại khác cho cơ thể.
Với đặc tính chống oxy hóa mạnh, vô số nghiên cứu đã ứng dụng vitamin E để làm giảm nhẹ chứng mất trí nhớ của bệnh nhân Alzheimer hoặc các bệnh lý do tuổi tác như lão hoá, bệnh thoái hoá hoàng điểm xơ cứng động mạch, bệnh mạch vành, đục thuỷ tinh thể… nhưng đến nay vẫn cần thêm nhiều chứng minh về công dụng của vitamin E.
Tác dụng phụ của Vitamin E
Vitamin E được đánh giá là khá an toàn, thế nhưng vẫn có một số tác dụng phụ xảy ra khi bạn sử dụng quá liều.
Liều lượng vitamin E khuyến nghị hàng ngày là khoảng 15mg hoặc 22,4IU. Tiêu thụ liều cao trên 1000g trong thời gian dài sẽ gây ra tình trạng:
- Chóng mặt
- Mệt mỏi
- Đau đầu
- Mờ mắt
- Tăng huyết áp
- Đau bụng
- Tiêu chảy
Tương tác thuốc của Vitamin E
Vitamin E sẽ xảy ra tương tác với một số loại thuốc làm ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Cần lưu ý khi dùng Vitamin E với:
- Vitamin K
- Acid acetylsalicylic
- Cholestyramin, colestipol, orlistat
- Oestrogen
Lưu ý khi dùng Vitamin E
Trẻ em bị viêm ruột hoại tử có cân nặng nhẹ dưới 1,5kg thì cần chú ý khi dùng vitamin E trong quá trình điều trị.
Sử dụng vitamin E liều cao có khuynh hướng gây chảy máu ở bệnh nhân thiếu vitamin K hoặc đang dùng thuốc chống đông máu. Một số báo cáo ghi nhận hội chứng giảm tiểu cầu, chứng lách to, gan to, cổ chướng và gây độc cho thận và gan, phổi xuất hiện ở những trẻ sơ sinh thiếu tháng khi được chỉ định tiêm tĩnh mạch thuốc tiêm dl-alpha tocopheryl acetate trong dung dịch polysorbate 20 và 80.
Thận trọng khi bổ sung vitamin E liều cao trên 400 đvqt/ngày hoặc cao hơn ở những người có bệnh mãn tính, vì nó có thể có liên quan đến sự tăng lên của tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân.
